Alert: deze blog is zonder hulp van AI geschreven!
De alertmelding hierboven verklapt het eigenlijk al. Ik ben obsolete geworden, deprecated, afgeschreven. ‘Vroegâh’ schreef ik met enige regelmaat een blog om nieuwe verbanden te leggen, zodat ik mijn eigen gedachten kon ordenen. In de hoop dat het zou leiden tot nieuwe inzichten. Soms bij mij zelf en hopelijk ook bij anderen die de moeite namen om mijn gedachtenspinsels te lezen. Dit spelen met gedachten helpt ook bij mijn dagelijks werk als het gaat over de kwaliteit van complexe informatiesystemen. Door onderwerpen uit te diepen, op papier te zetten en er over te praten met anderen kom je tot nieuwe inzichten.
Maar voor de derde keer in mijn loopbaan binnen het mooie vak van softwaretesten hangt het zwaard van Damocles boven mij. En iedereen weet dat driemaal scheepsrecht is, dus deze keer zal er geen ontkomen meer aan zijn. De eerste keer was ik zelf nog aan het testen. In een combinatie van creativiteit en gestructureerdheid probeerde ik de wereld voor groot leed te behoeden (okay, in mijn beleving dan). Maar de testtooltjes kwamen en al mijn werk zou geautomatiseerd worden.
Stiekem maakte ik gauw wat carrièrestapjes zodat ik mezelf testmanager kon noemen. Weg van de tooltjes; ik zou ervoor zorgen dat de juiste dingen werden getest. Maar we gingen met z’n allen scrummen in autonome teams en er viel niks meer te managen.
Ik kroop er stiekem weer tussenuit, gebruikte wat vage titels als QA en coach en er kwamen nog steeds mooie uitdagingen op mijn pad. Vaak ging het over de kwaliteit van software in complexe omgevingen, nieuwe verbanden leggen, gedachten ordenen en zo te komen tot nieuwe inzichten.
Alles automatiseren en niets meer managen, dat blijkt totnutoe in het testvak toch allemaal niet zo makkelijk te gaan. Soms heb ik nog de neiging om iets uit te zoeken en zelf op te schrijven. Maar… nu hebben we AI, of beter gezegd generative AI. Op basis van Large Language Models. Iedereen kan nu content genereren. Dus zelf schrijven? Laat maar. En testscripts maken, of nog erger, testgevallen bedenken? Dat klinkt wel heel ambachtelijk ouderwets. De trotse succesverhalen op LinkedIn spatten van het scherm. De succesvolle carrièretijgers plaatsen in plaats van één keer per maand een nietszeggend stukje, nu dagelijks een nietszeggend stukje. Lang leve de vooruitgang. Boeiende gedachte dat al die gegenereerde content als input voor nieuwe content gebruikt zal worden…
Dus het is voorbij; dit is mijn laatste blog. Maar, in een laatste stuiptrekking vraag ik het me toch af: zal het echt zo’n vaart lopen? Ondertussen zijn er voorbeelden van AI hallucinaties. En de mooie uitspraak: “Een LLM geeft nooit een fout antwoord, het gebruikt slechts een datapunt”. Rondkijkend bij de criticasters levert binnen de kortste keren een lange lijst van onvolkomenheden op. Ja, het is veelbelovend; maar ook ja, het rammelt nog. Maar dat zal natuurlijk alleen maar beter worden. En ook dat gaat zienderogen snel. Ik zwijg hier even over privacy, duurzaamheid, misinformatie en andere ongemak om te voorkomen dat ik de early-adopters nu al dwing om te stoppen met lezen.
Toch heb ik nog vraagtekens. In hoeverre zullen we met AI in complexe omgevingen echt nieuwe inzichten kunnen verkrijgen? En zijn we, als armetierige mensen straks nog in staat om het allemaal te doorgronden?
Opeens moet ik denken aan een stukje tekst dat ik ruim tien jaar geleden schreef in een TestNet artikel over het boek The Shallows van Nicholas Carr. In dit boek beschrijft Carr het effect van internet op ons menselijk brein.
In het bestaan van de mens op aarde zijn er twee cruciale momenten. De eerste is de uitvinding van de boekdrukkunst die ertoe heeft geleid dat mensen zich konden verdiepen in een onderwerp. Neurofysiologisch onderzoek heeft aangetoond dat onze hersenstructuur daardoor is gewijzigd. Het tweede cruciale moment is het toenemend gebruik van internet. Van verdieping gingen we naar verbreding, doch oppervlakkig. We zijn overspoeld met een overload aan informatie, waar we ons echter niet meer in graven, maar waar we overheen hoppen. Klikkend van blog naar blog, via een url-letje hier en een hyperlinkje daar. Inmiddels is ook wetenschappelijk aangetoond dat deze vorm van informatievergaring opnieuw zijn effect heeft op onze hersenstructuur. De wijze van informatieconsumptie verandert en daarmee wordt ook ons leervermogen beïnvloed.
Nicholas Carr komt tot het punt waar hij schrijft: “The more that people depended on explicit guidance from software programs, the less engaged they were in the task and the less they ended up learning.” Iets verderop bondig weergegeven als: “The brighter the software, the dimmer the user.”
Dit overdenkend, vraag ik me af: staan we met z’n allen voor het derde cruciale moment?
Het tweede cruciale moment (internet) heeft ertoe geleid dat onze pubers op de middelbare school zeiden: “Waarom zal ik nog kennis uit mijn hoofd leren? Alles is beschikbaar op internet. Dus als ik maar de vaardigheid heb om het te kunnen vinden.”
Het derde cruciale moment zal ertoe leiden dat we zeggen: “Waarom zal ik deze kennis me moeten toe-eigenen en reproduceren? Alles kan gegenereerd worden met genAI. Dus als ik maar de vaardigheid heb om goed te kunnen prompten.”
In lijn met het boek van Carr, vraag ik me af: wat doet dit neurofysiologisch met onze hersenen? Dreigen we nog oppervlakkiger te worden? Zijn we straks nog in staat om complexiteit te doorgronden, om verbanden te leggen, om te komen tot nieuwe inzichten?
Maar de wereld zal niet wakker liggen van mijn zorgen. De technologie gaat door. De komende tijd ga ik me daarom verder verdiepen in deze materie. Want sommigen zeggen (verzachtend?) dat ik niet word vervangen door AI, maar door mensen die AI goed gebruiken. Met z’n allen zullen we moeten werken aan onze AI-geletterdheid (zie ook https://www.autoriteitpersoonsgegevens.nl/themas/algoritmes-ai/ai-verordening/ai-geletterdheid).
Mijn agenda vult zich daarom met allerlei webinars en events over softwaretesten en AI. Met veelbelovende titels als “Testing generative AI systems”, “How to apply AI in Test Automation”, “Amplify Test Design with Gen AI” enzovoorts. Ik ga openminded, doch kritisch meeluisteren.
Mocht ik ook deze keer nog weer het zwaard van Damocles kunnen ontwijken (onder het mom van ‘onkruid vergaat niet’), dan zal ik mijn AI agent vragen om het voortschrijdend inzicht weer met jullie te delen.
PS: the picture is AI generated
Nieuwsgierig geworden en wil je meer weten over testen? Neem dan contact op met Praegus – 085-1305977 / info@praegus.nl of kijk op www.praegus.nl
