Tijdens mijn studie kwam ik in aanraking met de term “Organizational Citizenship Behavior”. Hiervan dacht ik toen dat die in de jaren daarna gemeengoed zou worden binnen organisaties. Een redelijk simpel concept wat op een hele concrete manier de efficiëntie en effectiviteit van een organisatie kan verbeteren. Het is ook een concept waar mensen binnen de detachering (misschien onbewust) veel mee te maken hebben.
Helaas zat ik er met mijn verwachting volledig naast. Ik heb de term, tot op heden, nooit binnen een organisatie horen vallen. Dit blijft mij toch nog steeds verrassen, want ik denk dat bekendheid met het fenomeen én zijn toegevoegde waarde het gedrag van medewerkers op een positieve manier kan beïnvloeden.
Het concept Organizational Citizenship Behavior is in 1988 voor het eerst beschreven door Dennis Organ. Hij beschrijft het als “de mate waarin een persoon het gevoel heeft onderdeel uit te maken van een organisatie, taken uitvoert die niet strikt horen bij zijn taakomschrijving en die een positieve invloed hebben op de effectiviteit van de organisatie”.
Iedereen die binnen een organisatie werkt, kent voorbeelden van dit gedrag. De meest klassieke is natuurlijk het bijvullen van het papier in de printer wanneer deze leeg is. Ook het legen van het lekbakje van het koffiezetapparaat is een voorbeeld. Dit zijn taken die iemand vanuit goed fatsoen doet, maar waar individuele personen niet op kunnen worden aangesproken omdat het geen onderdeel uitmaakt van hun formele functie. Als iemand zich meer onderdeel voelt van de organisatie, dan zal hij eerder geneigd zijn taken uit te voeren die niet in zijn takenpakket zitten.
Hoewel dit vaak relatief kleine en simpele taken zijn, mag de impact van het uitvoeren van deze taken niet worden onderschat. Organizational Citizenship Behaviour is de smeerolie binnen de dagelijkse gang van zaken binnen een organisatie. Het zorgt ervoor dat de dagelijkse werkzaamheden soepeler lopen dan wanneer niemand simpele taken uitvoert, zoals het inruimen van een vaatwasser. Ook onderzoek heeft aangetoond dat Organizational Citizenship Behaviour een positief correlatie heeft met belangrijke organisatie indicatoren als kwaliteit, effectiviteit, productie en winst.
Binnen de detachering kom je veel in aanraking met zeer uiteenlopende organisaties. Ik heb het altijd zeer interessant gevonden om de verschillen te zien hoe er binnen organisaties om wordt gegaan met dit soort taken. Als nieuweling zal iemand in eerste instantie eerst kijken naar wat er gebruikelijk is, door te observeren hoe anderen zich gedragen. Wanneer je je meer en meer onderdeel voelt uitmaken van de organisatie ga je je ook steeds meer burger voelen van de organisatie.
Als ingehuurde consultant zit je vaak wel een beetje in een vreemd schuitje.
Je bent als externe geen primair lid van de klantorganisatie. Toch wordt er wel van je verwacht dat je meedraait binnen de organisatie. In hoeverre voel je je dan burger van de organisatie waar je gedetacheerd ben? Voel je je bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het weer netjes achterlaten van een vergaderzaal na een overleg?
Ik denk dat het van belang is om in ieder geval bekend te zijn met het fenomeen Organizational Citizenship Behaviour en hoe belangrijk het is om efficiënt en prettig te kunnen werken binnen een organisatie. Natuurlijk is het zo dat je gemakkelijk argumenten kunt bedenken om die papierlade niet bij te vullen, maar als je dit wel even doet is heel erg waardevol voor de organisatie. Daarom hoop ik dat dit bewustzijn ervoor zal zorgen dat JIJ in het vervolg degene bent die het papier van de printer gelijk aanvult!
