Het verschil tussen mogen en kunnen

Ik neem je even mee terug naar de tijd dat ik net een rijbewijs had. Na (te)veel dure lessen en drie zenuwslopende examens mocht ik eindelijk het roze papiertje in ontvangst nemen. Trots kwam ik ermee thuis, maar direct begonnen mijn ouders en grote broers me te waarschuwen om niet te overmoedig te zijn. Autorijden leer je pas als je het rijbewijs hebt, werd een uitspraak die ik veelvuldig moest aanhoren. Ik mocht wel rijden, maar kon ik het ook?

Door schade en schande wijs geworden moest ik na enkele tienduizenden kilometers erkennen dat het klopte. Enkele leermomenten staan me na al die jaren nog helder voor de geest. Zoals dat moment dat ik dacht vloeiend in te kunnen voegen, toen er plots toch een claxon uit de dode hoek kwam. Of die keer dat ik de radio wat moest bijdraaien (zoals u begrijpt: het was nog in het tijdperk zonder RDS en radiobediening aan het stuur), net zolang totdat ik met een snelheid van 80 km/u met mijn wielen in de berm terecht kwam. Gelukkig liep het beide keren goed af en ik heb de eigenaar van de auto het maar nooit verteld. Maar door dit soort momenten leer je wel steeds beter de risico’s in te schatten. Het verschaft je verkeersinzicht.
Ik moest aan bovenstaand voorbeelden denken toen een klant mij  informeerde over hun testspecialisten. Ach, was zijn commentaar, we moeten inderdaad meer testen, want er gaat behoorlijk wat fout in productie. Dus, we hebben één van onze ontwikkelaars een testcertificaat laten halen en die gaat nu aan de slag.
Na wat doorvragen bleek dat betreffende specialist het programmeren wel als hoofdtaak bleef houden. Maar verder werd van hem verwacht dat hij ook zou gaan testen. En een testplan maken. En goed rapporteren. En hij moet de anderen ook instrueren, zodat die ook gaan testen. En hij kan wel het testproces beschrijven zodat ook andere afdelingen dat kunnen gebruiken. En…
O, ja… totnutoe is er nog weinig van terecht gekomen. Tja, ’t is druk he? Dus we testen nog zoals we gewend waren.
Met gepaste weemoed dacht ik terug aan mijn eigen opleidingstraject. Twee maanden werd ik fulltime volgestampt met allerhande zaken uit het testproces, gelardeerd met vele oefeningen. Daarna kwam ik in een opdracht waar ik als junior alleen testgevallen mocht uitvoeren die door anderen waren bedacht. Als bewijs van goed gedrag, mocht ik na enkele releases langzaamaan zelf testgevallen gaan specificeren. Mijn verantwoordelijkheden breidden zich uit van eenvoudige functionaliteit naar steeds complexere systemen. Testmanagers legden mij uit hoe de strategie was ontwikkeld en wat dat betekende voor mijn dagelijkse werk en gaandeweg mocht ik zelf delen van de teststrategie ontwikkelen. Slechts een enkeling bleek in staat om als verandermanager de werkwijze van een complete ontwikkelafdeling in te richten of te verbeteren.
Langzaam groeide ik van mogen naar kunnen. Al die mensen die denken dat je met een certificaat op zak een goede tester bent, zou ik willen vragen om je eens in te beelden hoe je je voelt als zoon- of dochterlief van achttien je vraagt om de autosleutels, omdat ze met een stel vrienden gaan stappen.
Vond je dit artikel interessant? Deel het op social media!